Canh tác nông nghiệp hữu cơ và việc giảm thiểu sử dụng thuốc bảo vệ thực vật hóa học đang trở nên phổ biến hơn trong các hệ thống canh tác hiện đại. Thay vào đó, người nông dân đang dần chuyển sang sử dụng các chế phẩm sinh học để bảo vệ cây trồng của họ.
Trong bài viết này, chúng tôi muốn giới thiệu với bạn đọc về một loại nấm đối kháng cực kỳ có ích cho cây trồng, đó chính là nấm Trichoderma. Nhưng trước hết, hãy cùng tìm hiểu xem nấm Trichoderma là gì nhé!
Nấm Trichoderma Là Gì? Tác dụng của nấm đối với cây trồng
Nấm Trichoderma là gì?
Trichoderma là một chi nấm thuộc họ Hypocreaceae, tồn tại trong hầu hết các loại đất. Đây là loại nấm đối kháng có khả năng kiểm soát nhiều loại nấm gây bệnh khác nhau trên cây trồng. Trichoderma thường hiệu quả nhất trong việc kiểm soát các loại nấm gây bệnh ở vùng rễ như Pythium, Rhizoctonia và Fusarium.
Các cơ chế kiểm soát bao gồm khả năng chống nhiễm trùng, ký sinh, khuyến khích sự đề kháng của cây ký chủ và cạnh tranh. Đa số các tác nhân kiểm soát sinh học đều đến từ các loài Trichoderma như T. asperellum, T. harzianum, T. viride và T. hamatum.
Những tác nhân kiểm soát sinh học này thường phát triển trên bề mặt rễ trong môi trường sống tự nhiên của chúng. Do đó, chúng không chỉ ảnh hưởng đến bệnh rễ mà còn có thể hiệu quả trong việc kiểm soát các bệnh trên lá.
Cơ chế tác động của nấm Trichoderma
- Enzyme tiêu diệt nấm bệnh: Trichoderma tiết ra enzyme có khả năng làm tan vách tế bào của các loại nấm khác, sau đó xâm nhập vào bên trong các loại nấm gây hại, biến chúng thành thức ăn và tạo ra những hợp chất hữu cơ có ích.
- Cạnh tranh dinh dưỡng: Khi Trichoderma phát triển đạt đến mức độ nhất định, khả năng cạnh tranh dinh dưỡng với các loại nấm gây hại khác tăng lên. Khi đó, các loại nấm gây hại này không còn nguồn dinh dưỡng để phát triển.
- Tiết ra chất kháng sinh: Trichoderma tiết ra các chất kháng sinh có tác dụng ức chế sự phát triển của các tác nhân gây bệnh và giết chết chúng bằng cách tiết ra các enzyme phân hủy. Nấm Trichoderma sinh sản vô tính theo cấp số nhân, phát triển mạnh mẽ ở nhiệt độ từ 25-30 độ C và tồn tại trên môi trường thuận lợi khoảng 18 tháng. Tuy nhiên, nấm này có thể bị hủy diệt dưới ánh nắng mạnh trong vòng 2 giờ và dưới điều kiện trời mưa kéo dài.
- Ký sinh trên nấm bệnh: Trichoderma xâm nhập vào bên trong các loài nấm gây hại và tiết ra các enzyme để phân hủy chúng. Nghiên cứu và thực nghiệm cho thấy rằng Trichoderma rất hiệu quả trong việc ức chế và tiêu diệt các loại nấm, vi khuẩn gây bệnh cây trồng như: Fusarium spp, Pythium, Macrophomina, Botrytis cinerea, Rhizoctonia solani. Ngoài ra, Trichoderma còn ký sinh và tiêu diệt tuyến trùng một cách hiệu quả.
- Sự kết hợp với rễ cây: Nấm Trichoderma bám vào vùng rễ cây giống như một sinh vật cộng sinh, mang lại lợi ích cho cả cây trồng và Trichoderma. Việc này giúp cung cấp các chất kích thích cho rễ cây để phát triển sâu xuống trong lòng đất, làm cho rễ cây khỏe mạnh hơn, tăng khả năng hấp thụ dinh dưỡng và khả năng phòng vệ.
Nấm Trichoderma tạo ra một lớp màng bảo vệ vùng rễ cây, ngăn chặn sự xâm nhập của mầm bệnh từ các loại nấm gây hại, từ đó giảm thiểu nguy cơ nhiễm bệnh. Đồng thời, việc nấm Trichoderma bám vào các đầu rễ cây còn giúp tăng cường quá trình ra hoa, thụ phấn, tăng trọng lượng và chiều cao của cây, từ đó tăng năng suất cây trồng.
Tác dụng của nấm Trichoderma cho cây trồng
- Trên thị trường hiện nay, có rất nhiều loại chế phẩm sinh học chứa nấm Trichoderma với các tên thương hiệu khác nhau. Các sản phẩm này có thể được chia thành hai loại chính: trichoderma đơn thuần và trichoderma phối trộn cùng với các dòng vi sinh khác hoặc các loại phân bón hữu cơ.
- Nấm Trichoderma được điều chế thành hai dạng chính là bột và lỏng. Việc lựa chọn loại sản phẩm phù hợp phụ thuộc vào điều kiện sử dụng. Nếu bạn có nhu cầu sử dụng phun xịt, thì nên chọn trichoderma dạng lỏng. Ngược lại, nếu bạn muốn sử dụng sản phẩm để rải trên mặt đất, ủ trong phân bón hữu cơ, hoặc phối trộn với các loại vi sinh khác, thì nên chọn dạng bột.
Ủ phân bằng Nấm Trichoderma
Cách sử dụng Nấm Trichoderma để ủ phân hữu cơ
- Cách ủ phân bò
- Cách ủ phân gà
- Cách ủ phân dê
- Cách ủ rác thải sinh hoạt để sản xuất phân bón hữu cơ
Ủ phân chuồng, rơm rạ, xác bã hữu cơ
Để sử dụng Nấm Trichoderma trong quá trình ủ phân hữu cơ, bạn có thể thực hiện theo các bước sau:
Nấm Trichoderma là gì, cách ủ phân hữu cơ
- Trộn đều 2kg Trichoderma với 1 tấn nguyên liệu cần ủ. Bạn cũng có thể bổ sung thêm Lân và Urê để tăng độ phân hủy.
- Phun đều nước vào đống phân ủ để làm ẩm đều, đạt độ ẩm khoảng 50-55% (có thể kiểm tra bằng cách vắt chặt hỗn hợp trộn, nếu thấy nước rỉ ra là đạt).
- Đảo trộn và che phủ bằng bạt. Sau 3-5 ngày, nhiệt độ trong đống phân sẽ tăng lên khoảng 60°C. Nếu cần, bạn có thể phun thêm nước để duy trì độ ẩm nếu thấy đống phân khô.
- Sau khoảng 30-45 ngày, phân sẽ hoai mục hoàn toàn và có thể sử dụng.
- Sản phẩm phân sau khi ủ là phân hữu cơ, bạn có thể phối trộn với phân NPK, ure, phân lân siêu phân, kali để bón cho cây.
Cách chăm sóc và phòng bệnh cho cây
- Rắc:
- Sử dụng 2-3kg Nấm Trichoderma rắc đều cho 1000m2 đất. Bón đều lên rãnh hoặc luống.
- Thời kỳ sử dụng: Khi gieo trồng, trộn với phân NPK để bón thúc, sau mỗi lứa thu hoạch.
- Đối với cây ăn trái, cây công nghiệp: Sử dụng 100-200g/cây bón xung quanh gốc hoặc bón vào rãnh, luống.
- Tưới:
- Hòa 1kg Nấm Trichoderma vào 180-200 lít nước, sau đó tưới đều lên mỗi gốc cây (4-5 lít/gốc), hoặc tưới theo tỷ lệ 180-200 lít/360m2.
- Làm giá thể cho rau mầm, cây vườn ươm, và vào bầu:
- Sử dụng 1kg Nấm Trichoderma trộn với 50kg các loại trấu hoặc mùn cưa. Sau đó, trộn hỗn hợp này với đất bột khô (giữ độ ẩm 30-40%).
- Xử lý nấm độc đất:
- Sử dụng 1kg Nấm Trichoderma trộn với tro hoặc 2-3kg lân nung chảy, sau đó rắc đều lên mặt đất và xới đất đều để lấp kín và giữ ẩm đất.
Công dụng của việc ủ phân hữu bơ bằng chế phẩm Trichoderma
- Tăng cường hệ vi sinh vật có ích, bao gồm cả nấm và vi khuẩn
- Đối kháng với tuyến trùng, các loại nấm gây hại và khả năng khống chế thối rễ
- Cân bằng pH đất, giải độc và làm đất giàu mùn tơi xốp
- Sử dụng Nấm Trichoderma trong quá trình ủ phân hữu cơ, phân chuồng, phân cá, rơm rạ, vỏ lạc, vỏ cà phê, trấu…
Lưu ý để sử dụng chế phẩm sinh học nấm Trichoderma hiệu quả
- Sau khi sử dụng chế phẩm sinh học Trichoderma, không nên sử dụng bất kỳ loại thuốc hóa học nào để trị nấm.
- Chế phẩm Trichoderma nên được sử dụng vào giai đoạn đầu của quá trình tăng trưởng của cây, như giai đoạn cây con (khi bổ sung vào giá thể), khi thay chậu. Ngoài ra, nên phun hoặc tưới chế phẩm này định kỳ mỗi 10-15 ngày/lần để tạo ra một cộng đồng vi sinh vật có lợi trong môi trường.
- Để đạt hiệu quả tốt nhất, nên phun chế phẩm Trichoderma vào sáng sớm hoặc chiều mát.
Kết luận
Hy vọng rằng thông tin trong bài viết sẽ hữu ích cho mọi người. Chúc các bạn có thể sử dụng Trichoderma một cách hiệu quả nhất để cây trồng trong nhà vườn của mình được khỏe mạnh, phát triển mạnh mẽ và đạt được kết quả như ý muốn.
Đọc thêm
