Nhiều chuyên gia nông nghiệp cảnh báo rằng việc trồng sầu riêng trên đất phèn là một sai lầm, nhưng nông dân ở vùng Tây Nam bộ vẫn tiếp tục làm điều này. Theo TS Mai Thành Phụng, một chuyên gia nông nghiệp, việc trồng sầu riêng trên đất phèn sẽ dẫn đến hậu quả nghiêm trọng cho nông dân. TS Phụng nhấn mạnh rằng, sau khoảng 5-6 năm cây phát triển khỏe mạnh, sầu riêng sẽ bắt đầu chết dần và không thể cứu vãn được.
Trí tuệ nảy sinh từ gian khó và kế hoạch trồng sầu riêng trên đất phèn hiệu quả
Bất chấp cảnh báo của các chuyên gia nông nghiệp, nông dân miền Tây vẫn đổ xô trồng sầu riêng trên đất phèn vì sức hút từ giá trị kinh tế. Điển hình là vườn sầu riêng của anh Nguyễn Văn Dũng tại ấp 3, xã Tân Lập 1, huyện Tân Phước, tỉnh Tiền Giang.
Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NNPTNT) tỉnh Tiền Giang, hiện tỉnh này có khoảng 13.000 ha trồng sầu riêng, đạt sản lượng 200.000 tấn mỗi năm. Trong số đó, một phần không nhỏ được trồng trên đất phèn. Sở cũng nhấn mạnh rằng sầu riêng là cây trồng mang lại giá trị kinh tế cao, tăng trưởng ổn định qua các năm. Nếu như năm 2013, lợi nhuận trung bình từ cây sầu riêng ở Tiền Giang chỉ đạt 380 triệu đồng/ha/năm thì đến cuối năm 2018, con số này đã vượt hơn 936 triệu đồng/ha/năm.
Theo kế hoạch phát triển nông nghiệp của tỉnh Tiền Giang, đến năm 2020 toàn tỉnh sẽ có khoảng 12.000 ha trồng sầu riêng, tập trung chủ yếu tại huyện Cai Lậy.
Trước đây, xã Thanh Hòa (thị xã Cai Lậy) được mệnh danh là “thủ đô mít Thái” của Tiền Giang. Từ đất lúa, nhiều hộ dân đã chuyển sang trồng mít và nhanh chóng trở nên giàu có. Tuy nhiên, hiện nay nhiều nông dân đã chặt bỏ mít để chuyển sang trồng sầu riêng do giá trị của loại trái cây này luôn ở mức cao.
Do đất phèn, nông dân phải lên mô (ụ) với kích thước 1,5mx1m để trồng sầu riêng. Dưới chân mô, họ đào rãnh sâu xung quanh và dùng phân lân để rửa phèn. Với phương pháp này, ông Đỗ Hiếu, một nông dân trồng sầu riêng tại xã Thanh Hòa, cho biết gia đình ông đã trồng sầu riêng trên diện tích 6.000m2 với gần 150 gốc cách đây ba năm. “Hiện tại, sầu riêng của chúng tôi sắp cho thu hoạch,” ông Hiếu chia sẻ.
Theo ông Phan Văn Nhanh, Phó Chủ tịch Hội Nông dân xã Thanh Hòa, khoảng 90% nông dân trong xã đang trồng sầu riêng. Hiện tại, xã có 185 ha sầu riêng và diện tích này sẽ còn tiếp tục tăng. Trong khi đó, Sở NNPTNT tỉnh Long An cho biết tại khu vực Đồng Tháp Mười với đất phèn chua nặng, nông dân ở các huyện Vĩnh Hưng, Tân Thạnh, Thạnh Hóa, Mộc Hóa đã trồng hơn 100 ha sầu riêqaaaaaaaang.
Ông Lê Văn Hậu, một nông dân ở huyện Mộc Hóa, chia sẻ rằng năm 2015, ông đã thuê máy Kobe đào kênh, xổ phèn, tưới tiêu và đắp mô để trồng khoảng 4 ha sầu riêng giống Thái Lan và Mã Lai, với tổng vốn đầu tư lên tới hơn 1,5 tỉ đồng.
Nông dân đào rãnh quanh mô đất để cải tạo đất phèn
Đến thời điểm hiện tại, gần một nửa diện tích trồng sầu riêng đã vào giai đoạn đơm hoa và kết trái. Dựa trên ước tính, ông Hậu, một nông dân trồng sầu riêng ở Long An, dự đoán rằng sau khoảng một năm nữa, anh sẽ thu được lợi nhuận từ việc trồng sầu riêng, ước tính khoảng từ 200 đến 250 triệu đồng mỗi hecta mỗi vụ.
Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Long An, ông Nguyễn Chí Thiện, nhận định rằng diện tích trồng một số loại cây ăn quả, bao gồm cả sầu riêng, đang có xu hướng tăng nhanh do nhiều khu vực chuyển đổi từ việc trồng lúa không hiệu quả sang trồng cây ăn quả có giá trị kinh tế cao hơn.
Tuy nhiên, việc chuyển đổi loại cây trồng không được thực hiện theo kế hoạch hoặc quy hoạch chung của địa phương mà là do sự quyết định của các nông dân, dẫn đến việc sản xuất phân tán và không tập trung. Điều này gây khó khăn trong việc áp dụng các tiêu chuẩn quản lý sản xuất nông nghiệp theo quy trình VietGAP, đăng ký mã số vùng trồng, và thúc đẩy hợp tác sản xuất và tiêu thụ nông sản.
Nên cho hay không?
Nhiều nông dân tin rằng, khi trồng sầu riêng trên đất phèn, việc sử dụng mô sẽ giúp tránh được tình trạng chết cây. Ông Võ Quang Huy, một nông dân tại huyện Đức Huệ, Long An, vùng rốn phèn Đồng Tháp Mười, chia sẻ rằng, tùy thuộc vào lượng phèn trong đất, nhưng nếu thực hiện đúng cách, cây sầu riêng vẫn có thể phát triển trên đất phèn.
Chuyến thăm vườn sầu riêng mới của ông Phan Văn Nhanh
Thực tế, tại một số khu vực ở Tiền Giang, nông dân đã trồng sầu riêng trên đất phèn trong hơn mười năm mà không gặp vấn đề về sự chết cây. Theo lời khẳng định của lão nông Đỗ Hiếu ở xã Thanh Hòa, Cai Lậy, năng suất của những khu vực này không thua kém gì so với khu vực trồng sầu riêng tốt nhất miền Tây Nam bộ là Cù lao Ngũ Hiệp.
Tuy lý thuyết cho rằng không thể trồng sầu riêng trên đất phèn, nhưng thực tế, ở vùng Đồng Tháp Mười, nông dân đã thực hiện công việc này một cách thành công. Theo ông Thiện, một số biện pháp đã được áp dụng để giảm thiểu tác động của phèn đối với cây trồng. Nông dân đã sử dụng lớp đất mặt lên mô, đào rãnh xung quanh và sử dụng lân xả phèn. Một số còn lót gạch dưới rễ cây để ngăn cản rễ tiếp xúc với lớp phèn dưới đất.
Tuy nhiên, theo ông Thiện, việc trồng theo phương pháp này có thể dẫn đến tình trạng cây không đủ dinh dưỡng do mô đất hạn chế. Đặc biệt, mô đất cao và nhỏ làm cho cây dễ bị ngã đổ khi trời có giông gió. Ông cũng chia sẻ rằng sau khi đi khảo sát các vườn sầu riêng ở Đồng Tháp Mười, thấy rằng cây phát triển khá tốt. Tuy nhiên, để có cái nhìn toàn diện hơn, cần phải đợi thêm thời gian để đánh giá liệu có nên mở rộng diện tích trồng sầu riêng hay không.
Nông dân miền Tây thu hoạch sầu riêng
Một lãnh đạo từ Viện Cây ăn quả miền Nam đã đưa ra quan điểm rằng việc trồng sầu riêng trên đất phèn là khả thi. Theo ông, khi nghiên cứu mô, nông dân không chỉ nên chú ý đến việc sử dụng phần đất giàu dinh dưỡng từ mặt đất, mà còn nên tận dụng cả phần đất sét giàu để tăng khả năng kết dính cho đất.
Tuy nhiên, ông Lê Thanh Tùng, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ NNPTNN), một chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực này, đã khẳng định quan điểm trái ngược. Ông Tùng cho rằng việc trồng sầu riêng trên đất phèn sẽ không thành công. Ông cũng nhấn mạnh rằng, vấn đề không chỉ nằm ở khía cạnh kỹ thuật mà còn đối diện với những thách thức xã hội không bền vững nếu muốn trồng sầu riêng ở Đồng Tháp Mười – một vùng đất nổi tiếng là vựa lúa miền Tây Nam Bộ.
“Đồng Tháp Mười rất thích hợp cho việc trồng lúa, và việc thêm cây ăn quả như sầu riêng sẽ gặp khó khăn trong việc điều tiết nước cho phù hợp,” ông Tùng nhấn mạnh.
FAQs:
