Chăm Sóc Cây Cà phê: Trồng cà phê mang lại giá trị kinh tế cao và phù hợp với điều kiện thời tiết của các tỉnh trong khu vực Tây Nguyên của Việt Nam. Hiểu rõ kỹ thuật trồng và cách chăm sóc cây cà phê giúp đảm bảo quá trình canh tác thuận lợi và đạt được năng suất ổn định với chất lượng cao. Với nhu cầu sử dụng các sản phẩm từ cây cà phê ngày càng tăng, không chỉ trong nước mà trên toàn cầu, cây cà phê trở thành một nguồn thu lâu dài đáng tin cậy, mang lại nguồn thu đều đặn và ổn định cho bà con nông dân.
Những yếu tố cần thiết cho việc trồng cà phê
Để có điều kiện trồng cà phê phát triển thuận lợi và đạt năng suất cao cùng sản phẩm chất lượng, các yếu tố cơ bản sau cần được đảm bảo:
Đất và Địa Chất
Cây cà phê phát triển tốt trên nhiều loại đất như đất xám, đất pha thịt, và đặc biệt là đất đỏ bazan. Trong số này, đất đỏ bazan được coi là loại thổ nhưỡng lý tưởng nhất. Đặc điểm của đất trồng cà phê bao gồm:
- Khả năng thoát nước tốt và độ tơi xốp cao, với chỉ số pH duy trì từ 4.5 đến 5.
- Tầng canh tác có độ sâu từ 0.8 đến 1m, giàu dinh dưỡng và có hàm lượng hữu cơ cao hoặc trung bình.
Khí hậu
- Nhiệt độ: Giống cà phê với loại Robusta và Arabica thường ưa khí hậu nhiệt đới ẩm, với nhiệt độ từ 24 đến 26 độ C và lượng mưa khoảng 2000mm/năm. Trong khi đó, giống cà phê Che chủ yếu thích hợp với khí hậu lạnh của vùng cao đồi, với nhiệt độ khoảng 20 đến 22 độ C và lượng mưa từ 1700 đến 2000mm/năm.
- Gió và ánh sáng: Cả gió nóng và gió lạnh đều có thể ảnh hưởng tiêu cực đến năng suất của cây cà phê. Vì vậy, việc trồng cây cần phải có biện pháp phòng gió xung quanh vườn, hoặc giữa các hàng cây trong quá trình trồng. Ưu tiên việc xen canh cây cà phê với các loại cây có tán cao như miệt, tiêu, bơ,… để giảm thiểu ánh sáng trực tiếp.
Quy định về mật độ trồng của cây cà phê
Các tiêu chuẩn về mật độ trồng cây cà phê cần được tuân thủ đầy đủ và chính xác để tạo không gian phát triển phù hợp cho cây. Đối với từng loại giống cây cà phê, mật độ trồng sẽ có những điều chỉnh cụ thể như sau:
- Cây cà phê vối: Trong trường hợp trồng trên đồng bằng, mật độ trồng thường là 3 x 3 mét, tương đương với 1118 cây/ha. Đối với các khu vườn có độ dốc cao và độ gốc trung bình, mật độ trồng cần duy trì là 3 x 2.5 mét, tương đương với 1330 cây/ha.
- Cây cà phê mít: Thường được trồng với mật độ khoảng 5 x 5 mét hoặc 7 x 7 mét, tương đương với khoảng 700 cây/ha.
- Cây cà phê chè: Khoảng cách trồng là 2 x 1 mét, tương đương với số lượng cây từ 4000 đến 5000 cây/ha.
Chọn lựa giống cây cà phê thích hợp
Trong việc lựa chọn giống cây cà phê phù hợp, hiện nay có sẵn nhiều lựa chọn khác nhau cho bà con nông dân để cân nhắc. Tùy thuộc vào điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu của từng vùng cũng như điều kiện vườn trồng, chúng ta nên xem xét kỹ lưỡng để chọn lựa giống phù hợp nhất.
Một số giống cây cà phê được đánh giá cao như cà phê vối TR4, TR9, hoặc giống Trường Sơn TS5, có nguồn gốc từ Lâm Đồng, mang lại năng suất cao và khả năng kháng bệnh tốt. Ngoài ra, đối với cây cà phê chè, có một số giống tiêu biểu được ưa chuộng như TN1, TN2, TN10.
Cách thức trồng cây cà phê theo tiêu chuẩn
Áp dụng kỹ thuật trồng cây cà phê theo tiêu chuẩn làm cho cây phát triển mạnh mẽ và toàn diện. Trong đó, cần đảm bảo một số yêu cầu sau khi chọn vụ trồng cho loại cây công nghiệp này:
Thời vụ
Trong năm, chúng ta có thể lựa chọn giữa hai thời điểm để trồng cây cà phê là mùa Thu từ tháng 8 đến 9 (theo lịch dương) và mùa Xuân từ tháng 2 đến 3 (theo lịch dương). Việc cân nhắc thời vụ trồng phù hợp sẽ giúp cây cà phê phát triển mạnh mẽ và khỏe mạnh.
Làm đất
Chuẩn bị đất trồng cây cà phê đòi hỏi độ tơi xốp cao, tầng đất mặt dày, khả năng thoát nước hiệu quả và độ dốc phù hợp. Trước khi trồng, đất cần được bừa kỹ lưỡng, loại bỏ sạch cỏ dại, tàn dư thực vật và tiến hành phun diệt mầm mống sâu bệnh.
Khi đào hố, cần tuân thủ kích thước phù hợp tùy thuộc vào địa hình và loại giống cà phê được chọn. Kích thước hố cần đảm bảo là 40 x 40 x 50cm (dài x rộng x sâu). Sau khi đào, việc làm đất phải kết hợp với việc bón lót vào từng hố trồng, sau đó phải phủ đất lên miệng hố từ 10 – 15cm và tưới nước. Đảm bảo độ ẩm cần thiết cho hố trồng cho đến khi tiến hành trồng cây con.
Quy trình trồng cà phê đơn giản
Sau khi làm đất và bón lót khoảng 1 tháng, việc trồng cây con cà phê có thể thực hiện một cách đơn giản theo vài bước cơ bản:
- Đào lỗ nhỏ ở giữa hố, đảm bảo kích thước lỗ lớn hơn kích thước bầu đất. Thường thì lỗ có kích thước là 10 x 30 cm.
- Xẻ nhẹ nhàng lớp nilon bao quanh bầu ươm, đảm bảo không làm vỡ bầu ảnh hưởng đến bộ rễ bên trong của cây. Đặt cây giống vào giữa lỗ, căng thẳng hàng, đảm bảo bầu thấp hơn mặt đất khoảng 5cm.
- Tiến hành lấp đất từ từ xung quanh gốc sau đó nén chặt phần đất xung quanh giúp cây cứng cáp, chắc chắn.
- Vét bồn ở vị trí xung quanh gốc, yêu cầu đường kính khoảng 1 – 1.2m. Cần chú ý nén chặt đất thành bờ nhằm tránh nguy cơ đất bị rửa trôi làm mất cây con.
Những điều cần biết để chăm sóc cây cà phê tốt nhất
Trồng cây để chắn gió
Trong quá trình quan trọng này, việc trồng cây chắn gió cần được thực hiện cẩn thận. Sử dụng cây muồng vàng để trồng giữa hàng cà phê sẽ giúp chắn gió một cách hiệu quả. Đáng chú ý, thân cây muồng vàng cũng có thể được tận dụng để ép xanh mỗi khi thay thế cây mới.
Trồng cây để tạo bóng mát
Ở vị trí giữa các ngã tư của các bồn, nên xem xét trồng cây che bóng mát. Duy trì khoảng cách từ 9 x 9m hoặc 9 x 12m để trồng cây che bóng mát cùng lúc với việc trồng giống. Nên cân nhắc lựa chọn sầu riêng Thái, bơ sáp, hoặc cây trụ sống trồng tiêu để tăng thu nhập và đồng thời giúp che bóng mát cho cà phê một cách hiệu quả.
Nạo cỏ
Duy trì việc làm cỏ đều đặn là rất quan trọng vì cây cà phê có nhiều rễ con được sử dụng chủ yếu để hút chất dinh dưỡng. Nên lưu ý làm cỏ thường xuyên, với tần suất khoảng 4 – 5 lần mỗi năm là phù hợp. Trong quá trình làm cỏ, nên kết hợp với việc đánh bón trước khi bón phân.
Làm bồn
Để tạo thành bồn cho cây cà phê, cần nén chặt đất để tạo thành bờ, với chiều cao cao hơn mặt bồn bên trong từ 15 đến 20cm. Mỗi năm, cần đánh bồn một lần vào đầu mùa mưa, và cần chú ý mở rộng bồn tùy thuộc vào chiều rộng của tán cây cho đến khi các bồn giữa các cây giao nhau thì dừng lại.
Thực hiện tạo hình và tỉa gọn cành cây
Hãy chú ý đến việc bẻ chồi vượt mọc ở thân chính và cành chính, đặc biệt là vào thời điểm đầu mùa mưa. Mỗi năm, nên làm chồi với cây cà phê khoảng 5-6 lần. Sau mỗi vụ thu hoạch, sử dụng kéo cắt để loại bỏ những cành nhỏ, cành tăm gai trên thân, hoặc những cành khô, bị sâu bệnh. Ở mỗi vị trí đốt cành, đảm bảo chỉ để lại khoảng 3 cành để dự trữ là thích hợp. Tiến hành cắt tỉa bớt những cành thứ cấp ở vị trí trên cao, từ đó giúp ánh sáng dễ dàng tiếp cận tới cả những cành bên dưới.
Yêu cầu khi trồng cà phê chỉ để ngọn cây duy trì độ cao khoảng 1.6 – 1.7m là cân đối và hợp lý. Khi cần cưa đốn phục hồi, nên tiến hành vào thời điểm tháng 2 dương lịch. Cưa đốn cách mặt đất khoảng 20-25cm là hợp lý, đảm bảo để lại khoảng 2 chồi để tạo thân cho những vụ tiếp theo.
Yếu tố cần thiết khi tưới nước
Trong mùa khô, duy trì việc tưới nước cho cây con khoảng 10-15 ngày/lần, trong giai đoạn cho thu hoạch cần tưới từ 20-25 ngày/lần. Khi tưới, cần chú ý tưới tập trung để cây ra hoa đồng loạt, có tỉ lệ đậu quả cao. Khi xuất hiện những đợt mưa trái mùa, cần chú ý đến việc tưới đuổi để cung cấp đầy đủ nước cho cây cà phê.
Điều kiện bón phân cần thiết cho việc trồng cà phê
Bón phân cho cây cà phê, cũng như bất kỳ cây công nghiệp lâu năm nào, đều có những yêu cầu riêng cần tuân thủ. Trong đó, điểm quan trọng là:
Bón lót trong quá trình làm đất
Quá trình bón lót thường được thực hiện vào giai đoạn làm đất, đào hố. Việc bón lót nên tiến hành trước khi trồng cây con, khoảng từ 15-20 ngày sau đó tiếp tục phơi ải đầy đủ. Lượng phân bón sử dụng từ 70-100kg/1000m2/lần với phân bón hữu cơ 3 con gà hoặc sử dụng phân Organic 1 giúp tăng độ tơi xốp, phì nhiêu cho đất trồng.
Bón thúc
Việc bón thúc khi trồng cây cà phê sẽ thay đổi tùy thuộc vào từng giai đoạn, đòi hỏi sự điều chỉnh phù hợp nhất. Khi đó, cây cà phê sẽ có đủ điều kiện để sinh trưởng tốt, phát triển nhanh chóng và khỏe mạnh.
Giai đoạn đầu
Trong giai đoạn mới trồng, sau khoảng 3 tháng, tiến hành bón thuốc lần đầu cho cây cà phê. Chúng ta sử dụng phân NPK 20-20-15 với lượng từ 0,1 đến 0,2 kg cho mỗi cây mỗi lần. Từ năm thứ 2 trở đi, cứ mỗi 3 tháng, tiến hành bón thuốc bổ sung dinh dưỡng một lần bằng phân NPK 20-20-15 hoặc phân NPK 16-16-8 với lượng từ 0,1 đến 0,2 kg cho mỗi cây mỗi lần.
Giai đoạn thích hợp thu hoạch
Trong giai đoạn thu hoạch, việc bón thuốc cần tuân thủ theo các yêu cầu cụ thể tùy theo từng thời điểm và giai đoạn. Dưới đây là các điểm cần chú ý:
- Giai đoạn cây ra hoa: Sử dụng phân bón NPK 17-7-17 với lượng từ 0,3 đến 0,4 kg cho mỗi cây mỗi lần cho vườn cà phê.
- Giai đoạn cây nuôi trái: Tiến hành bón thuốc với phân bón NPK 17-7-17 hoặc Amazon cà phê với lượng từ 0,4 đến 0,5 kg cho mỗi cây mỗi lần cho vườn cà phê.
- Giai đoạn trước khi thu hoạch: Khoảng 1.5 – 2 tháng trước khi mùa mưa kết thúc, nên sử dụng phân bón NPK 17-7-17 hoặc Amazon cà phê với lượng từ 0,4 đến 0,5 kg cho mỗi cây mỗi lần cho vườn cà phê.
- Giai đoạn sau khi thu hoạch: Sử dụng phân bón NPK 20-5-6+TE hoặc phân bón Amazon phục hồi cây trồng với lượng từ 0,3 đến 0,4 kg cho mỗi cây mỗi lần cho vườn cà phê.
Việc tuân thủ các yêu cầu và tiêu chuẩn trong kỹ thuật trồng và chăm sóc cây cà phê giúp các nông dân canh tác cây lâu năm này dễ dàng hơn và đạt được năng suất cao hơn. Hy vọng rằng những chia sẻ trên sẽ giúp mỗi nông dân có thêm kinh nghiệm để lựa chọn giống cây, trồng cây, chăm sóc và bón phân đúng cách. Cây trồng phát triển mạnh mẽ, mang lại năng suất cao, từ đó nâng cao lợi ích kinh tế và giúp gia tăng thu nhập cho các nông dân một cách hiệu quả.
FAQs:
