Hiện nay, cây sầu riêng ở khu vực Tây Nguyên và Đông Nam Bộ đang ở giai đoạn ra hoa và đậu trái. Đúng kỹ thuật chăm sóc cây trong giai đoạn này sẽ quyết định đến năng suất, chất lượng trái và hiệu quả kinh tế của cây sầu riêng. Đặc biệt, một số nông dân đang gặp phải tình trạng rụng trái, gây giảm năng suất nghiêm trọng hoặc thậm chí là nguy cơ mất trắng vườn cây.
Để hỗ trợ bà con nông dân có thêm kiến thức áp dụng trong sản xuất sầu riêng, chúng tôi muốn chia sẻ một số kỹ thuật chăm sóc cây sầu riêng giai đoạn kinh doanh, được áp dụng hiệu quả tại khu vực Lâm Đồng và Đồng Nai – nơi có diện tích trồng sầu riêng tập trung.
Chăm sóc cây sầu riêng giai đoạn kinh doanh thời kì ra hoa
Cây sầu riêng, một loại cây trồng quen thuộc ở Việt Nam, có một yêu cầu đặc biệt về điều kiện môi trường để phát triển mầm hoa. Đó là thời gian khô, nghĩa là giai đoạn có nhiệt độ cao và độ ẩm thấp. Để mầm hoa có thể phân hóa và phát triển thành hoa, cây sầu riêng cần ít nhất 10-14 ngày thời gian khô hạn.
Nếu thời gian khô hạn này ngắn hơn, cây sẽ chỉ ra ít hoa hoặc hoa nở không đồng đều. Điều này gây ra khó khăn trong việc chăm sóc trái sau này, khi mà các trái sầu riêng không phát triển đồng đều, ảnh hưởng đến chất lượng và năng suất thu hoạch.
Trong giai đoạn phát triển mầm hoa này, người nông dân cần thực hiện một số công việc quan trọng để đảm bảo điều kiện phát triển tốt nhất cho cây.
Điều tiết nước để cây ra hoa đều và tập trung
Từ tháng 12 đến tháng 1 hàng năm, cây sầu riêng bước vào giai đoạn phát triển mầm hoa, còn được gọi là giai đoạn ra mắt cua. Trong trường hợp cây không tạo ra mầm hoa hoặc số lượng mầm hoa ít, việc loại bỏ cỏ dại và rác rưởi xung quanh và bên trong tán cây trở nên cực kỳ quan trọng. Điều này giúp tạo ra không gian thoáng đãng cho cây, làm cho đất nhanh chóng trở nên khô ráo, tạo điều kiện thuận lợi cho cây kích thích quá trình ra hoa.
Nếu đất trồng cây sầu riêng trở nên khô cằn và cây có dấu hiệu héo úa nhưng mầm hoa vẫn chưa phân hóa, bạn có thể tưới một lượng nước nhẹ nhàng để cung cấp độ ẩm cần thiết cho cây (lượng nước khoảng 1/3 so với lượng bình thường).
Sau đó, tiếp tục áp dụng kỹ thuật tạo khô hạn cho đất, chờ đợi cho cây phát triển hoa đồng đều và tập trung vào đợt hoa đó. Khi đó, bạn có thể tỉa bỏ hoa đã nở trước hoặc sau đó trên cùng một cây. Mục đích là giữ thời gian thu hoạch quả trong khoảng không quá 15 ngày để đảm bảo chất lượng và hiệu suất thu hoạch tốt nhất.
Do cây cần rất nhiều dinh dưỡng để tạo cơm, nếu kéo dài thời gian mang quả thì cây dễ bị suy nhược, kiệt quệ, chăm sóc phục hồi sau thu hoạch rất khó khăn, cây dễ phát sinh nấm bệnh, đặc biệt làm nấm Phytophthora.
Việc sử dụng phân bón như NPK 10-60-10, MPK 0-52-34, Lân Supper Canxi và K2SO4 kết hợp với việc tạo khô hạn có thể giúp kích thích cây sầu riêng ra nhiều hoa và đồng loạt. Phương pháp này thường được áp dụng bằng cách phun xịt phân bón vào lá hoặc tưới gốc.
Chăm sóc cây sầu riêng giai đoạn kinh doanh
Tuy nhiên, việc sử dụng phân bón cần phải tuân thủ liều lượng và thời gian áp dụng chính xác để tránh tình trạng phân bón quá mức, gây hại cho cây và môi trường. Phun xịt nên thực hiện vào sáng sớm hoặc chiều mát để tránh tác động của ánh nắng mạnh làm hao hụt hiệu quả của phân bón. Cần lưu ý đến cách sử dụng và tỷ lệ phân bón để đạt được kết quả tốt nhất mà không gây hại cho cây trồng và môi trường xung quanh.
Tưới nước để nuôi hoa
Khi hoa sầu riêng đã phát triển đến kích thước khoảng 3-4cm tại những vị trí có tiềm năng trở thành trái, đây là thời điểm chúng ta nên bắt đầu quá trình tưới nước cho cây.
Việc tưới nước nên được tiến hành bằng cách từ từ đổ nước từ phía ngoài vùng tán cây vào phía trong, cho đến khi nước bắt đầu chảy ra trên bề mặt đất. Việc tập trung tưới nước ở phía dưới tán cây là rất quan trọng vì đó là nơi có nhiều rễ tơ, rễ có khả năng hút nước tốt nhất. Khi gặp mưa ngoài mùa, các rễ này không thể hút thêm nước, điều này ngăn chặn hiện tượng sốc nước gây rụng hoa và quả non.
Khi thấy lớp đất phía trên bắt đầu khô đi, khoảng sau 3-5 ngày sau khi tưới, tùy thuộc vào loại đất (cát, đất thịt, đất sét), hãy tưới một lượng nước phù hợp, tránh tưới quá nhiều để tránh gây sốc nước cho cây. Khi cách thời điểm hoa sắp nở khoảng một tuần, hãy giảm khoảng 2/3 lượng nước ở mỗi lần tưới, giữ nguyên chu kỳ tưới để hạt phấn cây sầu riêng phát triển mạnh mẽ và đảm bảo quá trình đậu trái diễn ra tốt.
Tuy nhiên, khi giảm lượng nước, quan trọng là theo dõi và đảm bảo độ ẩm đất không quá khô. Việc này giúp tránh tình trạng héo cây, héo hoa, làm ảnh hưởng đến quá trình đậu trái của cây sầu riêng. Điều này đặc biệt quan trọng để duy trì môi trường phát triển lý tưởng, giúp cây phát triển mạnh mẽ và cho ra trái tốt.
-Sau khi đậu trái, tưới tăng dần lượng nước đến mức trở lại bình thường, giúp trái phát triển tốt, tăng nhanh trọng lượng trái.
– Như vậy, thời điểm, cách tưới nước cho sầu riêng giai đoạn ra hoa đậu quả rất quan trọng, quyết định đến năng suất vườn sầu riêng. – Không nên tưới sớm khi mầm hoa vừa nhú mắt cua sẽ có những hạn chế sau đây:
Các bông ở đầu cành phát triển mạnh (nơi không khuyến cáo để trái). Còn các mầm hoa ở vùng mang trái bị rơi vào trạng thái ngủ (đui bông) nên sẽ mất sản lượng. Kích thích phát triển lá trên mỗi chùm bông, dinh dưỡng tập trung nuôi lá làm hoa nhỏ lại, cuống hoa dài, yếu ớt, ảnh hưởng đến đậu trái, nuôi trái.
Tỉa hoa thưa để tránh việc cạnh tranh dinh dưỡng
- Việc tỉa hoa giúp loại bỏ những bông hoa mọc ở những vị trí không mong muốn, qua đó cây sẽ tập trung dinh dưỡng để nuôi dưỡng những bông hoa còn lại phát triển tốt hơn.
- Đối với cành cấp 1: Vị trí để chùm hoa đầu tiên cách thân chính từ 0,5-1,8m tùy tuổi cây. Càng lớn tuổi, cành ở dưới thấp thì vị trí để chùm hoa đầu tiên càng cách xa thân. Nếu để quả gần thân thì quả ở vị trí này phát triển kém.
- Đối với cành cấp 2: giữ lại những chùm hoa ở vị trí cành to, khỏe, ở nách cành cấp 2, không để hoa ở đầu cành; chọn các chùm hoa khỏe hướng xuống dưới. Tùy tuổi cây, sức khỏe của cành có thể để từ 4-10 chùm hoa/cành. Khoảng cách giữa các chùm hoa cách nhau 25cm.
- Tỉa bớt hoa trong một chùm: Thời điểm tỉa khi hoa dài khoảng 8-10cm, khoảng 10 hoa/chùm. Ưu tiên giữ lại những nụ hoa ra cùng đợt và những hoa tròn, mập, cuống hoa khỏe, hoa không bị sâu bệnh.
Sử dụng phân bón lá cho cây sầu riêng
Trong giai đoạn này, cây cần các nguyên tố trung lượng, vi lượng để hình thành hạt phấn, sức sống của hạt phấn (Borax) và tạo độ dai chắc cho cuống hoa.
Để cung cấp dinh dưỡng cho cây trong giai đoạn này, nên sử dụng phân bón lá có chứa các thành phần trung vi lượng như : S, Ca, B, Zn, Cu, Mn, Mo. Không nên sử dụng phân bón gốc hoặc phân bón có chứa Magie vì cây sẽ ra lá non, khi đó dinh dưỡng tập trung nuôi lá làm hoa nhỏ lại, cuống hoa dài, yếu ớt, ảnh hưởng đến đậu trái.
Thời điểm phun: Khi nụ hoa hình thành rõ. Sử dụng phân bón lá NPK và Botrac ; Phun định kỳ 7-10 ngày cho đến khi quả được 60 ngày tuổi. (thời điểm cây đang trổ bông, xả nhuỵ thì tuyệt đối ko phun).
- Lưu ý: Trong lần phun khi hoa chuẩn bị nở, phối hợp với thuốc Agri – Fos 400 để hạt phấn hoa khỏe, giúp đậu quả tốt hơn và kháng bệnh xì mủ thân. Nồng độ phun 0,5% tương ứng 0,5 lít/100 lít nước. Kết hợp với thuốc trừ sâu để phòng sâu ăn hoa. Phun ướt đều mặt trên và mặt dưới lá vào sáng sớm hoặc chiều mát.
- Trường hợp cây đang ra nụ hoặc cây đang xả nhuỵ mà ra đọt non thì sử dụng MKP 0-52-34, với liều lượng gấp đôi bao bì hướng dẫn. Xịt lúc trời mát. 7-10 ngày/lần, liên tục cho đến khi lá già mới thôi. Dưới gốc kết hợp tưới Kali Sulphate (K2SO4 – Kali trắng) liều lượng 3-5kg/phuy 200 lít nước (hoặc bón 0,5kg/gốc); sử dụng 2 lần cách nhau 7-10 ngày.
Chăm sóc cây sầu riêng thời kì nuôi quả
Để đạt được năng suất và chất lượng trái tốt, việc chăm sóc cây sầu riêng trong giai đoạn nuôi quả là vô cùng quan trọng và đòi hỏi sự chăm sóc đặc biệt. Dưới đây là một số biện pháp nuôi trái hiệu quả:
Tỉa quả non
Sau khi đã thực hiện việc tỉa hoa trong một chùm, chỉ giữ lại không quá 10 bông/chùm. Phần lớn số bông này đều có khả năng đậu quả, do đó việc tỉa bớt quả là cần thiết để đảm bảo chất lượng và trọng lượng của quả.
Phương pháp và thời gian tỉa quả:
Lần 1: Khi quả được 3-4 tuần sau khi hoa nở, cần tỉa bỏ những quả có cuống nhỏ và quá nhỏ, quả chen chúc trong chùm, quả méo mó, quả bị sâu bệnh (giữ lại 6-8 quả/chùm).
Lần 2: Khi quả được 8 tuần sau khi hoa nở: Cần tỉa loại bỏ các quả cong vẹo, dị dạng (giữ lại 3-4 quả/chùm).
Lần 3: Khi quả được 10 tuần sau nở hoa: cần cắt tỉa những trái không có hình dạng đẹp. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển cơm sầu, kích thước và hình dạng của trái.
Chỉ giữ lại 2 – 3 quả/chùm, khoảng 70 – 120 quả/cây (tùy theo độ tuổi và mức sống của cây). Trong trường hợp cây đang nuôi quả mà có hiện tượng rụng quả thì cần thực hiện nhanh chóng việc tỉa bớt một số quả, ưu tiên tập trung dinh dưỡng để nuôi các quả còn lại.
Phun phân bón lá để nuôi quả
Từ giai đoạn nuôi hoa cho đến khi quả đạt 60 ngày tuổi. Phun phân bón lá NPK 20-20-20+TE định kỳ 7-15 ngày/lần để cung cấp dinh dưỡng cho quả. Trong thời gian này, nếu cây có hiện tượng ra đọt non thì phun MKP (10g/lít nước, 2kg/phuy) hoặc K2SO4 (200-300g/bình 16 lít) định kỳ 3 ngày/lần (có thể phun luân phiên 2 loại phân này) để kiểm soát sự phát triển của đọt non gây rụng quả non.
Trong lần phun cuối, cần kết hợp với thuốc Agri – Fos 400 để phòng chống bệnh thối trái, xì mủ thân. Giai đoạn này, quả nở gai rất nhạy cảm với bệnh thối quả do nấm phát triển; nồng độ thuốc phun là 0,5%.
Thời điểm bón phân cho cây sầu riêng tốt nhất
| Thời điểm bón | Loại phân bón | Lượng bón (gr/gốc/lần) |
| Khi cơi đọt 2 xuất hiện | 500 | |
| 4.000 | ||
| Trước trổ hoa | Kali sulphate | 500 |
| Sau đậu trái 50-60 ngày | 1.000 | |
| Nitrabor | 500 | |
| Kali sulphate | 500 | |
| Sau đậu trái 75-80 ngày | 1.000 | |
| Kali sulphate | 500 | |
| Khi trái được 105 ngày | Kali sulphate | 500 |
Chú ý: **Cây sầu riêng giống Ri6 thường được thu hoạch sớm hơn giống Monthong khoảng 15-20 ngày. Do đó, việc bón phân cho cây Ri6 trong giai đoạn nuôi trái cần thực hiện sớm hơn khoảng 10-15 ngày so với cây sầu riêng giống Monthong.
Biện pháp tránh quả bị sượng khi chín
Trong giai đoạn trái chuyển từ non sang già, cây sầu riêng cần được cung cấp các nguyên tố vi lượng như Ca, S, Mg, Zn, Bo, Mo, Cu để tăng cường quá trình tổng hợp tinh bột và tránh tình trạng trái sầu riêng bị sượng. Việc bổ sung kali sulfate (K2SO4) là rất quan trọng khi trái sầu riêng bắt đầu chuyển hóa tinh bột. Không nên sử dụng kali đỏ vì có thể gây sượng trái, cũng như tránh sử dụng phân bón gốc và phân lá chứa các kích thích tố như NAA, IBA, Auxin, GA3.
Trong mùa mưa, nếu bồn chứa nước và cây bị thừa nước, quá trình chín của trái sẽ bị ảnh hưởng và dễ dẫn đến tình trạng trái sượng nước. Do đó, cần đảm bảo hệ thống thoát nước của bồn đủ tốt. Khoảng 15-20 ngày trước khi thu hoạch, cần cắt nước hoàn toàn và đảm bảo việc thoát nước tốt khi trời mưa để đảm bảo chất lượng của trái sầu riêng.
Một số biện pháp phòng trừ bệnh hại cho sầu riêng giai đoạn ra hoa, đậu trái
Phòng trừ nhện đỏ
Loài côn trùng này là nguyên nhân gây hại nặng cho cây sầu riêng, đặc biệt là vào mùa khô, chúng thường tập trung ở mặt dưới của lá, đặc biệt là các lá bánh tẻ. Ban đầu, vết chích chỉ là những đốm nhỏ màu xám trắng, sau đó các vết chích này liên kết lại tạo thành các khoang và đốm lớn mất màu, ảnh hưởng đến quá trình quang hợp của lá. Khi bị tấn công nặng, lá có thể bị khô và rụng.
Để phòng trừ côn trùng này, có thể sử dụng các loại thuốc như Kumulus 80DF, Sulox 80WP (10-15g/16 lít nước), Ortus 5SC (10-15ml/8-10 lít nước), Pegasus 500SC (7-10ml/8 lít nước), Abatin 5.4EC (6-8ml/16 lít nước), hoặc Sule Long 80WP (140g/16 lít nước).
Phòng trừ loài rầy phấn trắng
Để phòng trừ, cần phun thuốc trừ rầy định kỳ sau mỗi đợt lá mới hình thành.
Khi phát hiện chồi bị hại, cần tiến hành xử lý bằng thuốc 2 lần liên tiếp, mỗi lần cách nhau 5-7 ngày. Có thể sử dụng luân phiên các loại thuốc sau: Confidor 100SL (pha 5-7ml/8 lít nước), Actara 25WG (1g/8 lít nước), Bassa 50EC (20-25ml/8-10 lít nước).
Phòng trừ bệnh xì mủ ở thân và bệnh thối trái trên cây sầu riêng
Để phòng trừ bệnh, cần thường xuyên phun phòng định kỳ để giảm tối đa sự tác động của bệnh Phytophthora, gây hại cho thân cây và quả trong giai đoạn cây mang trái. Việc này là rất cần thiết để giảm thiệt hại về năng suất của cây sầu riêng.
Chăm sóc cây sầu riêng giai đoạn kinh doanh như thế nào
Khi phát hiện quả bị bệnh, cần tiến hành xử lý bằng các loại thuốc nấm chứa gốc đồng hoặc sử dụng Aliette 800WP, Ridomil Gold 68WP, Agri-Fos 400… Xử lý 3 lần, mỗi lần cách nhau 7-10 ngày.
Trong trường hợp có vết bệnh trên thân, có thể sử dụng hỗn hợp Aliette 800WP + Ridomil Gold 68WP + chất bám dính (sử dụng nguyên chất). Sau khi làm sạch vết bệnh, bôi trực tiếp hỗn hợp này lên vết bệnh. Thực hiện 3 lần liên tiếp, mỗi lần cách nhau 15 ngày.
Kết luận
Áp dụng các kỹ thuật chăm sóc cây sầu riêng một cách hiệu quả sẽ đóng góp quan trọng vào việc tăng năng suất và chất lượng sản phẩm. Trên đây là một số chia sẻ về việc chăm sóc cây sầu riêng giai đoạn kinh doanh cho bà con. Mong rằng những thông tin này sẽ hữu ích đối với bà con. Chúc các bà con nông dân có một vụ mùa trồng cây sầu riêng thành công và bội thu.
Đọc thêm:
